Mimarlık ve Dil Benzerliği

Mimarlığın dil ile benzer noktaları vardır.Örneğin dilde bir kelime yabancı bir dil içerisine girdiği  zaman yeni dilin gramer kurallarına uyar ve zamanla dille kaynaşır.Bazen bu kelimeler yeni dilin ayrılmaz bileşenleri bile olurlar.Mimaride ise buna benzer bir tutum vardır.Yeni bir form mevcut konsepte eklendiği zaman yapının ayrılmaz bir parçası haline gelebilir.Ama burada dilin bir grameri olduğu gibi mimarlığın da kuralları-ilkeleri vardır.Yeni formu mevcut konsepte eklemek tecrübe ve gözlem gerektiren bir olgudur.Bunu başarabilen mimarlar,mimarlığın gramerini anlamış kişilerdir.

Architectural Value

People appreciate the buildings in particular conditions.For example mosque building is crucial for some people. Mosque design is detailed and  precious.Because people pay attention to religion issues.Mosque design that suitable to such value should be aesthetics and magnificent.Similarly ottoman pasha's kiosk is generaly magnificent and detailed.Because pasha's work is comprehensive and important for the empire.Airport terminal buildings are high-tech styles.Because airplane is all technology and science.

Mimarlıkta Keşfin Zorluğu

İnsanlar yapılarda yenililik bekliyorlar.Fakat mimari tasarımda genel kabulün dışına çıkmak bazen yapıyı  yeni  olmaktan çıkarabilir.Bu haliyle yapı ilginç olmanın ötesine geçemez.Yapıyı tarihsel bağlamından koparmak bazen riskli olur.Bu nedenle mimari tasarım süreci de oldukça sancılı bir hal alır.Yeni bir biçim keşfetme peşinde saatlerini eskiz yapmayla harcayan bir mimar sürecin sonunda çok yıpranmış bir halde kendini bulabilir.Yeni bir biçim keşfetmenin tersine, günümüzde bir çok mimar yapının konseptini sabit tutup detaylar üzerinde güncellemeler yapıyor.Bu ise daha kolay ve hızlı bir süreç.Diğer bir yaklaşım ise kütle kombinasyonları yapmak.Burada ise yine asıl konsept sabit kalır.Bu tarz yaklaşımların çıkış sebebi artık yapıların hızlı tasarlanma isteğidir.Tarihi yapılar ise uzun süreçlerde hazırlanır ve yeni bir konsepte sahip olurlardı.

Cami Mimarisi

1.Geleneksel cami mimarisi elemanları:Taçkapı,sahan,revak,dua alanı ve mihraptır.

2.Mihrab:Camide imamın namaz kılarken cemaatin önünde durduğu kıble tarafındaki duvarın ortasında bulunan oyuk,girintili yer anlamında terim.Cami ve mescitlerde kıbleyi gösterir.

3.Camide cemaatin %85’i erkeklere %15’i kadınlara ayrılır.

4.Namaz kılınan alan:0.75x1.2:0.9m²

Mihrab:6 m²

40 insana 1 abdest mekanı (non-industrial area)

10 insana 1 abdest alanı (industrial area)

5.Cemaatin %70’i için ayakkabı dolabı gerekir.

6. 3 abdest alma yerine karşılık 1 tuvalet gerekir.

7.İmam için konut gerekir.

8.İbadet dışı kullanımlar için çok amaçlı salon

9.Kütüphane,kreş,kuran okuma ve öğrenme salonları

10.Camide kadın ve erkek girişleri farklı yerlerden olmalıdır.

11.Cami çevredeki cemaatin ulaşımına ve araç yollarına uygun konumlanmalıdır.

12.Cami,çevre mahallelerden rahatça görülebilmelidir.Minare cami çevresinde referans noktasıdır.

13.Kreş mekanı kadınların ibadet alanına bitişik olmalıdır.Kreş mekanı normal zamanlarda kuran kursu olarak kullanılabilir.

Engellilerin Kullanımına Uygun Tuvalet Tasarımı

1.Engelli tuvaleti erkek ve bayan tuvaletinden ayrı olmalıdır.Çünkü genç yaştaki engellilere tuvalette velileri yardımcı olur.

2.Tuvaletin kapısı dışarı açılmalıdır.Acil durumlarda kapının dışarıdan açılabilmesini sağlayan aksam bulunmalıdır.

3.Engelli tuvaletinin kapısı acil çıkış güzergahını engellememelidir.

4.Kapı tutamaçları güçsüz engellilerin kullanabileceği biçimde kolay işletilir olmalıdır.Kapının arkasındaki tutamaç sayesinde engelli yardım almadan kapıyı arkasından kapatabilir.

5.Zemin kaplaması kaymaz olmalıdır.Aynı zamanda zemin kaplaması temiz olmalıdır.Engellinin manevra yapabileceği bir alan olmalıdır.

6.Aksesuarlar ve borular engellinin manevra alanını kısıtlamamalıdır.

7.Zemin ve duvar kaplamaları kontrast renklerde olmalıdır.

8.Duvara monte edilen tutamaç vasıtasıyla engelli kendisini sandalyeden tuvaletin üzerine indirir.

9.Tutamaçlar duvara iyi bir şekilde monte edilmelidir.Çünkü bu tutamaçlar hareket kabiliyeti olmayan insanların ayakta durmasını sağlayan,onların kilosunu taşıyan düzeneklerdir.

10.Yana açilan tutamaçlar(hinged rail-drop down rail) özellikle zayıf durumdaki engelliler kendilerini tuvalet üzerinde hareket ettirebilmek için bu düzeneği kullanırlar.Bu tutamaç duvardaki tutamaçla aynı yükseklikte olmalıdır.Engelli iki tutamacı kullanıp kendini kaldırabilir.Bu tutamaç yardımıyla engelli kendini tekerlekli sandalye üzerinden wc'nin üzerine taşır.

11.Engelli kendini tekrar sandalye üzerine taşıdıktan sonra sifonu çeker.Bu nedenle sifon kolu bu bölümde yer alır.Sifon kolu minimum güçle çalışır olmalıdır.Çünkü bazı engelliler yeterli güce sahip olmayabilir.

12.Acil durum alarm kablosu yer almalıdır.Bu düzenek sayesinde sesli ve görsel uyarı mesajı gönderilir ve engelliye bir yardımcı istenir.Yanlış alarmı durduracak reset düğmesi de bulunmalıdır.

13.Engelli tuvalet kağıdına kolayca ulaşabilmelidir.

14.Tuvalet kapısı darbelere karşı koruyucu bir levha ile kaplı olmalıdır.

15.Engelli tuvalet üzerindeyken el yıkama ve kurutma eylemini yapabilmelidir.Sabunluk,musluk ve kağıt havluya klozet üzerinden kolayca erişebilmelidir.

Çağdaş Mimarlık Karşısında Geleneksel Akdeniz Mimarlığının Hikmeti

Geleneksel mimari yıllar içerisinde gelişmiştir ve birçok soruna da bu dönemde çözüm bulmuştur.Bizden öncekiler zorlu iklim koşullarıyla başetmişlerdir. Endüstriyel tarzda yapılan yapılar geleneksel mimarinin çözümlerini tercih etmediğinden sorunlar da büyümüştür.İnsanlar doğal olarak yapılarında yüksek standartlarda konfor aramaktadır.Bu konforu sağlamak için de yapılarda klima sistemleri kullanırlar.Bu sistemlerin başlangıç maliyetleri yüksek ve uzun dönemde yüksek enerji isteyen sistemlerdir.Geleneksel teknikleri kullanarak termal konforu sağlamak mümkündür.Bunun için enerji ihtiyacı azaltılır ve yapı belirli bir mimari tarzda inşa edilir.Bu yöntem geçmişi taklit etmek değildir.Geçmişin mirasını yok saymak büyük bir tehlikedir ve kibirli bir davranıştır.

     Mimarlığın birinci koşulu keskin iklimlerde yapıları korumak ve konforlu bir mikroklima oluşturmaktır.Akdeniz mimarisi keskin iklim koşullarına uyumlu bir şekilde gelişmiştir.Geleneksel mimaride yapının planı termal düzen ile uyum halindedir.Yapı,topografya ile morfoloji ile uyumludur.Modern binalar geleneksel mimarinin çözümlerini uygulamamış bunun yerine klima cihazları kullanarak ciddi enerji sarfiyatı yapmışlardır.Bioklimatik mimarlık yapıyı canlı bir organizma olarak görür.Yapı faydalı iklimsel verileri değerlendirmelidir.Örneğin kışın güneş almak,yazın rüzgar almak gibi.Bioklimatik mimarlıkta tasarıma başlangıç aşamasında iklimsel veriler elde edilir ve değerlendirmeye alınır.Bu tasarımlar yapıda mekanik ısıtma ve soğutma sistemlerinin yükünü azaltırlar.Bugünkü yapılarımız geleneksel  yapılar kadar konforlu değildir.Kıbrıs adasında arazilerin çeşitlilik göstermesi (düz,tepelik,dağlık,deniz kıyısı) çeşitli ihtiyaçların ve yapı malzemelerinin oluşmasını  sağlamıştır.Geleneksel ustaların tecrübeleri ve geleneğe bağlılıkları,yabancı kültürel verileri asimile etmeleri adada bir habitat'ın oluşmasını sağlamıştır.

     Kıbrıs'ta en basit arketip tek,uzun dikdörtgen odalı yapılardır.Lokal mimarlıkta solaryum ve avlu vazgeçilmez öğelerdir.Bu iki sistem elemanı yapının odak noktasında bulunur.Yapı düzlükte,dağlık arazide,köyde veya şehirde olsun bu mekanlar yapıda muhakkak bulunur.Avluların ve solaryumların planlaması; solar radyasyonun,rüzgarın,yağmurun derecesine,sıklığına ve dokusuna göre çeşitlilik gösterir.Avlu ve solaryumun ana kaygısı mahremiyet sağlamak ve güney cephesinden iyi bir güneş almaktır.Bu iki mekanın başarısı kuşatılmış özel mekanlar sağlaması olmuştur.(enclosed private space)Avlular kışın güneş almak için güneye yönelmişlerdir.

Solaryum bizim mimarimizdekirevaklar ile aynı görevi görür.

Mimarlar İçin Büro İşleri Rehberi

·         Bir mimar müşterisinin isteklerini gerçekleştirmelidir.

·         Müşteriye diğer alanlar(elektrik,mekanik,harita ölçümü,statik vb.)ile ilgili uzmanları tavsiye etmek gerekebilir.

·         Projeye başlamadan önce arazi ölçümü gerekir.

·         Müşterinin kanunlara uygun hareket etmesini tavsiye etmek gerekir.(Özellikle iş ve işçi sağlığı konularında)

Müşterinin Projeyi Yönetmesi

Müşteri projenin gerekleri konusunda mimara yardımcı olmak zorundadır.Mimar projenin ihtiyaçlarını iyi bilmelidir.Proje taahhüdünün başarısı biraz da buna bağlıdır.

Arazi İncelemesi

Arazi incelemesi yapmak önemli bir aşamadır.Bu aşama neticesinde ilk eskizler ortaya çıkar.

Arazi Ölçümleri

Bu aşamada mimar arazi incelemesi yaparak müşterisine rapor hazırlamalıdır.Mimar harita mühendisinden ihtiyacı olan çizimleri istemelidir.Arazi ölçümlerinden elde edilen çizimler mimarın kendi çizimlerini hazırlaması için gereklidir.Mimar bu verileri kullanarak tasarım yapar.

Arazi ölçümlerinde harita mühendisinden istenen veriler şunlardır:

1.  İmar hakları

2.  Kot farkları,arazi sınırları

3.  Yol bağlantıları

4.  Çevresel doku

Harita Ölçümü Sırasında Mimarın Hazırlığı

1.  Arazi sınırlarını gösteren haritalar alınır.Arazinin havadan çekilmiş fotoğrafları temin edilir.

2.  Hukuk danışmanı ve müşteri ile arazi konusunda buluşmak gerekir.

3.  Arazide imar hakları,irtifaklar ve bitişik arazinin haklarını öğrenmek gerekir.

4.  Araziyi ziyaret etmeden önce hangi konuları inceleyeceğimizi kararlaştırmak  iyi olur.

Yerel Yönetimin İstekleri

1.  Toprağın taşıyıcı özelliği,arazinin sele maruz kalma durumu,arazinin tarihi ve altyapısı

2.  Arazi ile ilgili kanuni sınırlamaları bilmek gerekir.

Çevre yapılar

Yapının yapılacağı arazi çevresindeki binaların strüktürel sistemleri bilinmelidir.

Brifing Süreci

Mimar analizlerini ve incelemelerini müşterisi ile paylaşmalıdır.Bunun neticesinde tasarım süreci daha sağlıklı olur.Mimarın, elde ettiği verileri müşteri kendine göre tamamlar ve eklemeler yapar.Arazi incelemesinde elde edilen sonuçlar tasarım sürecinin çerçevesini oluşturur.

Uzman Önerme

Küçük projelerde mimarlar yapı maliyetleri,strüktürel hesaplar gibi konularla başedebilirler.Fakat projenin ölçeği büyüdükçe mimarlar uygun uzmanlardan destek almak zorundadır.Bu uzmanların seçimini müşteri kendi yapabilmelidir.Bu uzmanlar işleri ile ilgili taahhüt verebilmelidir.

Mühendislerin Hizmeti

Mühendisler toprağın taşıyıcı sistemini,strüktürel sistem tasarımını ve yaklaşık maliyetleri hesaplar.Müşteri,mühendisler ile belirli konularda uzlaşarak taahhüt alır,anlaşma yapar.

Metraj Uzmanı

Tasarım aşamasında hangi tasarımın kaça malolacağını bilmek müşteri açısından çok önemlidir.Bu maliyetlere göre malzeme seçimi de yapılabilir.

Malzeme Seçimi

Malzemeleri seçerken kanun,tüzük ve standartları kontrol etmek gerekir.Malzeme ile ilgili bilgi alırken resmi kurumlar veya özel şirketlerden yardım alınabilir.Daha önce yapılan projelerde kullanılan malzemeler ile alakalı diğer mimarların tecrübelerinden yararlanmak önemlidir.Bu konuda mimar çekingen kalmamalıdır.Malzeme seçimine müşteriyi dahil etmek gerekir.Bir mimar olarak müşteriye teknik ve estetik bilgi vermek uygun olur.

Malzeme Detayları

Kapı,pencere,banyo donanımları gibi konularda müşteriye yardımcı olmak,alternatifler konusunda bilgi vermek mimara olumlu katkı sağlar.Özellikle tecrübesiz işverenler bu gibi konularda yardıma muhtaçtır.

Tasarım Önerileri

İnsanlar mimari çizimleri anlamakta zorlanabilirler.Bu yüzden mimarların çizimlerini sadeleştirmeleri uygun olur.Tasarımı müşteriye sunmadan önce diğer alanlardan uzmanlarla görüşmek iyi olur.Tasarımı sunarken malzeme alternatiflerini de sunmak gerekebilir.Sunumda proje raporu hazırlamak faydalı olur.

Proje Taslağını Sunma

Tasarım müşteriye sunulduğu zaman proje raporu ve yaklaşık maliyetleri de hazırlanmalı ve müşteriye projelerle beraber sunum yapılmalıdır.Yapı maliyetlerini hesaplamak ek ücret gerektirir.

Not-1-

Müşteri ile anlaşma yapmadan önce mühendis seçiminin kesinleştirilmesi iyi olur.Müşterinin seçeceği mühendisler ile çalışılacaksa bu durumu fiyatlara yansıtmak gerekir.

Not-2-

Harita mühendisi ile yapılacak anlaşmalar başlangıçta yapılacak anlaşmayı etkileyecektir.Harita mühendisinin hangi hizmetleri vereceği anlaşmada belirtilmelidir.

Ek Ücretler

Müşteriyle anlaşma yapıldıktan sonra proje çizim aşamasında ek masraflar çıkabilir.Özellikle seyahat etme ve ek personel çalıştırma gibi nedenlerle bazı masraflar çıkabilir.Bu masrafları tahmin etmek için yapılacak işlerin listeleri hazırlanmalıdır.

İrtifaklar

Yandaki araziden geçen altyapı işlerinde arazi sahibi ile irtifak hakları noktasında anlaşmak gerekir.Şantiyeye erişim yolları gibi nedenlerle bitişik arsa sahipleriyle bazen sorunlar yaşanabiliyor.İşe başlamadan önce bitişik arsa sahibiyle anlaşmak gerekebilir.

Meslek Pratiği

Müşteri ilişkilerinin yürütülmesi mimarlık pratiğinin önemli bir unsurudur. Toplamda bir mimar, müşterisinin yararına çalışır. İşle ilgili uzmanlar önerir, şantiyecilik danışmanlığı yapar. Mimar,tavsiyelerinde tarafsız olmalıdır.Kanunlar mimarları işlerin yürütülmesinde ayrıcalıklı bir konumda görürler.Mimar işlerini titizlikle yürütmelidir.Mimarın ücreti yapı maliyetlerini de etkiler.Mimarın danışmanlığı ve uzmanlığı maliyetleri etkiler.

Şantiye Şefinin Hizmeti

Mimarın taahhüdü şantiyeyi periyodik incelemeyi gerektirebilir. Müşteri ve mimar isterse şantiyenin daimi incelemesi için şantiye şefi görevlendirir. Şantiye şefi müşteri tarafından tutulabilir.Şantiye şefinin sorumluluğu biraz ağırdır.Çünkü şantiye incelemesini düzenli yapmalı ve mimarı bilgilendirmelidir.Şantiye şefi yapı detayları,çizimleri ve metrajlar konularında uzman olmalıdır.

Şantiye şefi günlük şantiye defteri tutmalıdır. Bu defteri konu ile ilgili uzmanlara ulaştırarak onların işlerle ilgili detaylı bilgi sahibi olmasına yardımcı olmalıdır.(şantiyede çalışanların sayısı,hava durumu,şantiyeye gelenlere bilgi verme gibi konular)

Taahhüt Edilen Proje Çizimleri

Mimar tarafından onaylanan ve belediyeler tarafından tasdik edilen projeler şantiyeye getirildikten sonra proje üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmamalıdır.Onaylı projeler üzerinden veya mimarın onayladığı kopyalar üzerinden uygulama yapmak gerekir.

Halkın Yapı Cephelerinde Yenilik Araması

 20.yy yapıları geniş cam yüzeyleri ve insan ölçeğini aşan kütleleriyle modern hayatın bir parçası haline geldi.Rutin yürüyüşlerimiz,herhangi bir mekanda oturup çevreyi izlememiz,yüksek binalar içindeki gezinmelerimiz gibi mekansal tecrübelerimizle bu ölçekteki yapılar bir zaman sonra boğucu olmaya başladı.Gözümüz artık daha insancıl,detaylı ve duvar dokusu olan yapılar aramaya başladı.Loş atmosferiyle bir tarihi kilise veya insan ölçeğinde ahşap bir yapı,nakış gibi işlenmiş taş bir konak her zaman ilgimizi çekti.Hafta sonlarımızı bu yapıları görmeye,hatıra fotoğrafları çektirmeye ayırıyoruz.Hatta görmediğimiz güzel yapıları görmek için tur organizasyonlarına katılıyoruz.Bu yapıların atmosferini deneyimleyen insanlar doğal olarak yeni binaların neden bu kadar ruhsuz olduğunu anlamak istiyor.Benim mimar olduğumu öğrenen yeni tanıştığım birçok insanın aklına gelen ilk soru bu oluyor.Ülkemizde modern mimarinin iyi örneklerinin olmaması mimar olarak beni de zor durumda bırakmıştır.Dünya ölçeğine baktığımızda ise çok iyi uygulamalar bulabiliriz.Hatta bu tarz birçok yapı küçük bütçelerle yapılıyor ve ülkemizde de yapılabilir nitelikteler.Bu yapıların kritik özellikleri var.Bu yapılar kütlesel olarak şehir ölçeğiyle uyumlu binalar.Bu mimarlar Yapı yapılacak çevrenin siluetini bozan bir yapıyı ilkesel olarak yapmazlar.Bizde ise mimarlık tamamen ticaret olmuş durumda.Mimarlık ortamının olmaması beklentileri de düşürüyor.Özellikle müteahhit olmanın kriterinin olmaması bizler için en kritik konudur.Sadece yeni bir imar siyasetinin uygulanmasıyla mevcut sorunların çözülebileceği kanısındayım. 

Mimari Tasarımda Keyfilik Problemi

Bugün evrensel mimaride büyük bir keyfilik söz konusu.Ülkeler mimarisinin birbirine benzemesi mimarları biçimsel arayışa itiyor.

Mimarlar her mimari tasarımlarında farklı bir yöntem deniyor.Böyle bir dünyada neyin iyi ya da neyin kötü olduğunu belirlemek imkansız oluyor.Mimar olarak hangi yöntem veya stili tercih etmeliyiz,tarihi detayları mı kullanmalıyız,biçim ağırlıklı mı yoksa işlev ağırlıklı mı tasarım yapmalıyız?Bu yüzden mimar olarak kendimizi bulmamız belki de yıllar alıyor.Fakat bizi teselli eden bir şey var o da insanların özgün yapılara değer vermesi.Gerçekten dikkat çeken,nitelikli,sanat kurallarını dikkate alan,oranlı yapılar görülmeye değer oluyor.Mimarlıkta her mimar kendi yöntemini uyguluyor.Kendisi bir dil kuruyor ve hayata da öyle bakıyor.Fakat bu yöntemde de bir keyfilik var.Mesela Guggenheim müzesi buruşturulmuş kağıtlardan oluşmuş gibi.Tek özelliği biçiminin dikkat çekiyor olması.Bu tarz zor biçimlerin yapılabilir olması aslında bizlerin dikkatini çeken unsur.Sadece yeni yapım tekniklerini kullanmak amacıyla yapılmış gibi duruyor.Tarihi yapılarda ise durum biraz farklı.Örneğin antik yunanda temel geometrik formlar asil oldukları için tercih edilirdi.Formların insan algısı üzerindeki etkileri mimarlar tarafından bilinirdi. Mimarlar temel formlar arasında matematiksel oranlar kurarak cephede bir ifade yakalamışlardı.Yunan Akropolünde Parthenon tapınağını ele alırsak ilginç sonuçlar elde ederiz.Tapınağın üçgen alınlığı kendi içinde altın orana göre düzenlenmiş formlardan oluşur.Yapıda temel geometrik formlar kullanılır.Fakat yapının şehirdeki konumu,ölçeği,anıtsal sütunlar üzerinde yükselişi,cephesel bakışlarda perspektif hissi vermesi gibi algısal detaylar yapıyı değerli kılar.İnsanlar bunun gibi detayları anladıkça yapılara değer verir.Bu durum yalnızca mimarlıkta geçerli bir anlayış değil,hayatın birçok alanında bunun gibi çarpıcı örnekler karşımıza çıkar. Mimarlık dışında aklıma gelen bir detayı paylaşmak isterim;Bir postacı güvercinini neden önemseriz veya merak ederiz hiç düşündünüz mü?Çünkü bu kuş kilometrelerce ötedeki bir mekanı tanır ve aldığı postayı alıcısına teslim eder.Onlarca ev arasından doğru evi bulur.Normal sıradan bir güvercini ise pek merak etmeyiz.Postacı güvercininin doğasını ve zekasını anlamak bizi mutlu eder. Mimari tasarımda birçok olayı göz önüne alan bir yapı da bizim dikkatimizi çeker.Onu öğrenme eğilimi gösteririz.Onu öğrenmek bizi mutlu eder.Bu yapılar hakkında belgeseller bile izleriz.Çünkü bu tarz yapılar matematiksel gizlerle doludur.Cephesel ifade kütleler arasındaki matematiksel oranlar yardımıyla kurulmuştur.Mimar Sinan'ın camilerinde kubbelerin kendi aralarında ve minareyle oranları gibi.Matematiksel oranlar mimarın hayal gücüyle sınırlıdır.Günümüzde ise asil mimarlık ve oranlar yeterince kullanılmıyor.Bana göre bunun en önemli nedeni mimarların tasarıma yeterince vakit ayırmıyor oluşu.

Sevgi Üzerine

Sevgiyi karşılık beklemeden vermek önemlidir.Karşılık beklersek mutsuz olma ihtimalimiz de artar.Yetiştirilme biçimimiz karşılık bekleme üzerine gelişmiş olabilir.Buna rağmen büyük beklentiye kapılmadan hareket etmek en doğrusudur.Kendimizde büyük oranda varolan sevme potansiyelini insanlara karşılık beklemeden yansıtmamız doğru olur.Özellikle dargın olduğumuz insanlara sevgimizi vermeyişimiz bizi zaman zaman üzebilir.Gün içerisinde küçük jestler yaparak dargın olduğumuz insanlarla bir miktar sevgi paylaşımı yapabiliriz.Bu insanlardan sevgisizlik görmek bizi üzse de bu durumu düzeltmek de bizim elimizdedir.Önyargılar sevgi ile aşılabilir.

Kötü Alışkanlıklar Üzerine

''Allah her sıkıntının çaresini verir'' düşüncesi iyi niyetli bir temennidir.Fakat bu temenni insanların daha kolay risk almasına yol açabilir.Bu düşünce ilk etapta insanların iç huzurunun sağlanmasına yardımcı olur ama işin doğrusu birçok zararlı alışkanlıklarda bu temenninin payı vardır.İnsanların hayattan yeterince zevk alamaması kötü alışkanlıklara daha kolay yönelmelerine yol açar.Bazı konularda hayatı ciddiye almamak doğru olabilir ama hayatı ciddiye almak hayatın geneline baktığımızda kötü alışkanlıklardan uzak durmamızı sağlar.

Mimari Görünüşlerde Algı Sorunu

Mimari görünüşlerin dik açıyla bakan bir göze göre çizilmesi ciddi algı sorunları yaratabilir.Çünkü basit bir küpün bile farklı açılardan görünüşleri oldukça farklıdır.Dik açılı görünüşe göre tasarlanan bir yapıda mimarlar farklı açıların kullanımına özenebilirler.Fakat perspektif görünüşün bakılan yere göre değiştiğinin farkında olmayan bir mimar bu bilgiyi de kullanamaz.Özellikle tarihi yapılar bu dik açıya göre tasarlanırdı.Tarihi yapılar taştan ve yığma yöntemle inşa edildikleri için cephelerinde taşın dokusu ve ölçeği hissedilir.Taşın verdiği bu his sayesinde geleneksel yapılar gözümüze daha sıcak görünür.Modern yapılar ise bize daha hantal görünebilir.Standartlaşma ve yapıların hızlı yapılma isteği neticesinde cepheler hantal görünmeye başladı ve insan ölçeğini aştı.İnsan ölçeğini aşan yapılar insanda perspektif duygusu yaratmayabilir.Özellikle sokakların dar olması bu duyguyu engeller.İnsan ölçeğine yakın yapılar-gözün bakış açısı içerisinde bulunan-daha rahat kavranır. Çok katlı yapı inşa etmenin zor olması nedeniyle tarihi yapılar insan ölçeğindedir.Mimarların tasarım yöntemleri mimari algı anlamında sorunlar yaratabilir.Örneğin ölçekli çalışan bir mimar yapı inşa edilip birebir ölçekli yapıyı karşısında görünce hayal ettiği detayların farklı olduğunu görebilir.Tasarım açısından mimarın yapıyı inşa edilmiş haliyle hayal etmesi ve detaylarını bu yöntemle düşünmesi doğru olur.

minimal mimarinin olumlu yönü

Minimal mimarlık birçok mimarın ilgisini çeken bir alandır.Bunun bir sebebi minimal mimarinin mimarlığın mirasından doğrudan yararlanabilmesidir.Tarihi detayları sadeleştirerek kullanma çabası minimal mimaride iyi sonuçlar verebilir.Minimal mimaride önemli bir konu olumlu duyguların mimariye ve dolayısıyla insanlara yansıyabilmesidir.Sadelik ve dışa dönük yapılanma minimal mimaride önemsenen bir konudur.Süs ve dekorasyon ağırlıklı yapılar insanlar mutsuzken görünümleriyle insanların bu mutsuzluğunu ikiye katlar.Bu nedenle şehirlerimizde bazı bulvarların sade yapılardan oluşması bu olumsuz etkiyi bir nebze azaltır.Süslü yapıların gizemli ağırlığından uzaklaşmak isteyen kitleler soluğu bu sade yapıların ağırlıkta bulunduğu bulvarlarda alır.

Ahlaki Değerler Üzerine Bir Analiz

Ahlaki değerler önemsenmesi gereken olgulardır.Herhangi bir olay olumlu neticeleniyor ve insanı mutlu edebiliyorsa bu olay iyi olarak nitelenebilir.Fakat tersine acı verecek şekilde neticeleniyorsa kötü olarak nitelendirilir.Ahlaki inanışlarımız ile tavırlarımız arasında bir etkileşim vardır.Bu yüzden ahlaki değerlerimiz iyiye neden olacak şekilde biçimlenmelidir.Ahlaki değerlerimizin kökeni içinde büyüdüğümüz toplumdur.Eğer toplumda bozulma başlamışsa bu durum ister istemez bizlere de yansır.Eğer ben bozulursam toplumda bozulur mantığıyla hareket edersek toplumun yozlaşmasını engellemiş oluruz.Ahlaki değerlerimizi iyiye dönük inşa etmeliyiz.Çünkü ahlaki değerler insanların tutkularını kontrol edebilmelerini mümkün kılar.

Fela Kuti'nin İdeolojisi

Afrika'nın çalınan haysiyeti Kuti'nin takıntısı olmuştur.Ona göre Nijerya insanlar için hapishane durumuna gelmiştir.Afrika umursamaz hırsızların ve hainlerin eline düşmüştür ve toplum aşağılayıcı bir hayat sürmektedir.Afrika'da birçok ülke terör olayları ve sömürgecilerin pençeleri altında yaşamak zorundadır.Kuti insanları eski prensiplere ve geleneklere dönmeye çağırır.Geleneksel normlarda gururlu,saygılı ve ahlaklı olma vardır.Geleneksel normlara dönmek için batı toplumunun,komünizmin,hristiyanlığın ve islamın ayartıcı yönlerinden uzak durulması gerektiğine inanır.

Ermeni Kiliselerinin Belirgin Özellikleri

Ermeni Kiliselerini belirgin kılan özellikler nelerdir?İlk olarak bütün kiliseler taştan yapılmıştır.Ahşabın yeterince bulunmaması yapılarda ahşabın kullanımını engellemiştir.Bu yüzden kiliselerin tavanları taştan yapılır.Volkanik tufa yaygın kullanılan yapı taşıdır.Koyu bazalt, yapıların temellerinde sıklıkla kullanılır.Tufa ideal yapı malzemesi olmuştur.Hafiftir,kolay şekil verilebilir,sağlamdır ve suya dayanıklıdır.Kiliselerin ikinci belirgin özelliği tavanlarının kubbeli olmasıdır.Yapıları kubbeli tasarlamak isteği mimarları merkezi planlar yapmaya zorlamıştır.Ermeni mimarların sorunu ''kompleks iç mekanlı hacimleri taştan nasıl yaparız ve merkezi kubbeyi depreme dayanıklı olacak şekilde nasıl inşa ederiz '' olmuştur.Duvar detaylarında,duvarlar iki tabakalı yapılır.İçteki tabaka taşıyıcı duvardır.Dıştaki ise üzerine dekorasyon yapılan tabakadır.Bu tabakaların biraraya gelmelerinde beton kullanılmıştır.Günümüzdeki anlamıyla olmasa da zamanının ilerici çözümlerinden biridir.Roma dönemine öncelik eden bir uygulamadır.
Ermeni Kiliselerinin kütle oranları hala araştırılan bir konudur.Üstteki çizimde görüldüğü gibi formların birbirleri ile ilişkilerinde üçgenin açıları kullanılmıştır.Bu üçgen açıları birbirleri ile ilişkili olan açılardır.Her açı belirli bir modülden oluşur.

Alvaro Siza Vieira De Castro House Yapısı Analizi

Vieira De Castro House

Alvaro Siza tasarladığı bu konut yapısında açılı kütlesel yaklaşımını yinelemiştir.Bi de kütlelerin bağımsız görüntüsü dikkat çekicidir.Siza kütlesel oranları vurgulama konusunda oldukça başarılı bir mimar.Resimde görülen yapısında önde yeralan kütlede açılan pencereler altın kesime uygun bir çözümdür.Bu kütle de arkasındaki kütle ile oran açısından uyumludur.kütlelerin serbest hali gözümüzü rahatsız etmez.Aynı zamanda kütlede açılan boşluklar ustalık eseridir.Siza'yı etkileyen en önemli mimar Alvar Aaltodur.Aalto yapılarında oranları kullanmaya özen göstermiştir.kütleler arasında matematiksel bir bağlantı kurmak çok önemli bir çalışmadır.Çünkü mimaride güzel yapı bir anlamda oranlı yapı anlamına gelir.

Alvaro Siza'nın yeni bir tasarım dili oluşturması

PINTO & SOTTO MAIOR BANK 
Oliveira de Azemeis, Portugal 1971-1974

Alvaro Siza tasarladığı banka binasında mimarlığın dilini yeniden kuruyor.Yapının her katı farklı biçimlerde ve bağımsız olarak kendilerini ifade ediyorlar.Geleneksel mimari çözümlerde kat düzlemleri üst üste gelirler.Çevremizdeki birçok yapı da bu düşünceyle tasarlanır.Mimarlığın dilini yeniden kurmak  sadece yeni kaplamalar kullanmak değildir.Alvaro Siza'nın buna benzer yapı çözümleri de fazla değil aslında.Siza işlevselliği kabul görmüş planlar üzerinden tasarım yapmayı tercih ediyor.Fakat iki-üç yapısı ciddi anlamda yeni bir yaklaşım içeriyor.Resimde görülen banka yapısı bu çözüme uyan örneklerden birisi.Bu çözümü uygulamasında bankanın işlevininde etkisi var.Banka yapısının holler-dolaşım mekanları ve ofislerden oluşması tasarım açısından esneklik sağlar.Yapıda geniş camlar kullanılması ferah iç mekanlar oluşmasını sağlar.Siza'nın bu yenilikçi tasarımı biraz da iç mekana dönük bir çabadır.İç mekanda akıcı çizgiler oluşturmak gibi bir düşüncesi var.

azuma house-tadao ando

Mimarlık dilini yeniden kurgulamak,mevcut mantığın dışına çıkmak veya tekrar eden uygulamaları yapmamak.Mevcut mimarlık dilinin dışına çıkmak ülkemizde belki de çok zor.Aslında sadece ülkemizde değil dünyada çok zor.Çünkü insanlar sosyal statülerini yaşadıkları yapılara yansıtmak istiyorlar.Görkemli ve ifadesi güçlü yapılarda yaşamak istiyorlar.Mimarlık insanlara yeni bir yaşam biçimi sunabilecek kadar güçlü bir araçtır.Toplum olarak bunun farkında olmasak da mimarlık yeni bir yaşam ortamı sunabilir.Tadao Ando'nun tasarladığı azuma evi bu duruma güzel bir örnektir.Yapının yapıldığı çevre kaotik bir ortamdır.Manzarası olmayan bir çevredir.Mimar burada kendi avlusu olan,içe dönük bir ortam düşünmüştür.İnsanlar rüzgarı duyup,yağmuru hissederler.İnsan bu yapıda yaşadığını hissedebilir.Küçük ölçekli bir yapıdır belki ama savunduğu fikirler çok büyüktür.

Yeni yapılan konut projelerinde(rezidans da denebilir)cephe kaplamaları bana oldukça soğuk göründü.Genelleme yapmak yanıltıcı olacaktır ama birçok projede malzemeler mat bir dokuda seçiliyor.Cam,mat ahşap ve metal yüzeyler zihnimde soğuk bir algı oluşturdu.Konut mekanının ve mekanın cepheye yansımasının sıcak olması gerekir.Çünkü konutun işlevi budur.Konut veya ev huzur bulunan,dingin bir yerdir.Peyzaj yapıların soğukluğunu bir nebze kırar ama bu dokunuş da bir yere kadardır.Mimarlığın imkanlarından faydalanmamız gerekir ama klasik malzemeleri de unutmamak iyi olur.Tasarım özgün olursa malzemelerde buna katkı sağlar.Klasik durmaz.Bu tip çok katlı prestijli yapılarda yapının insan ölçeğine giren cephe kısımları farklı bir şekilde tasarlanabilmelidir.Çünkü yapı boyunca tekrar eden cephe düzeninin insan ölçeğinde algısı oldukça zordur.

• Mimari insanda bir jestin oluşmasını sağlamalıdır.İyi mimaride birçok düşünce vardır.İnsanlar güzel mimariye jest ile karşılık verebilirler.
• Her işlevsel bina güzel değildir.Bu önermenin tersi de doğrudur.Her güzel bina işlevsel değildir.
• Güzellik oranlar ve pozitif formlarla ilgilidir.Pozitif formlar psikolojimiz üzerinde olumlu izlenimler bırakır.Bu yapıların imgelerini zihnimizde işaretleriz.Akıcı ve dinamik çizgiler cephelerde fark edilebilir bir etki yaparlar.Özellikle eğik çizgiler dikkat çekicidir.
• Mimari pek çok düşüncenin,düşünce birikiminin tasarıma yansımasıdır.İyi mimarlar yoğun fikirlerini bizlere yansıtabilenlerdir.
• Tarihi detayları yoğun bir şekilde tekrarlamak bize yeni fikirler iletmezler.Hatta bazen bu yapıların yeni yapılmış olduğuna bile inanmayız.
• Durağan ve heyecansız mimarlar tasarladıkları sönük binalar ile olumsuz enerjilerini bizlere yansıtırlar.
• İnsanlar kentlerde fark yaratan yapılar arıyorlar.Bunu birçok insandan sitemkarda olsa işitmişimdir.Haklılar da.Bütün yapılar sıradan,tekdüze ve insan ruhunda olumlu anlamda herhangi bir duygu oluşturmuyorlar. 

.Kütlede boşluk açmada nasıl bir yöntem uygulanabilir?
.Yapıda bulunan mekanlar kütlede açılacak boşluğun formunu etkiler mi?
.Geniş boşluklar mı,desen oluşturan boşluklar mı yoksa mekandan farklı bağımsız bir cephe mi?
.İnsanlar işlevden çok cephe ile mi ilgilenir veya yapının bulunduğu cadde yapının cephesinin algılanmasını etkiler mi?
.Renksiz,yüksek katlı yapıların bulunduğu,genişliği fazla olmayan bir caddede bulunan yapıların cepheleri vurgulayıcı olmalı mıdır?
.Dar bir sokakta yürüyen insanlar cepheleri yeterince fark edebilir mi?

mimari kalıplardan kurtulmak

İnsanlar çocuk yaşlardan itibaren kurallara uymaya,otoriteye boyun eğmeye alıştırılırlar.Bu yüzden  birçok konuda düzen ararlar.Otoriteye boyun eğmek,kanunlara,kurallara alışmaya çalışmak insanları bir anlamda sınırlandırır.Biz mimarlar, mimarlık okullarında yeterince sınırlandırılmış bulunmaktayız.Kalıpları kırmak ciddi sorgulama ve sonucunda değişim gerektirir.Okullarda öğrendiğimiz bilgiler üzerinde düşünmeden uygulama yapmak eksik noktaların kalmasına yol açabilir veya öğrenilen detaylarla yetinmek de belirli bir süreden sonra yeterli gelmeyebilir.Aynı yaklaşım planlama yaparken standartlarla yetindiğimizde de geçerlidir.Standartların da sorgulanması gerekir.Çünkü her gerçekliğin alt gerçeklikleri muhakkak vardır.Standartlar sorgulandığında yeni bilgiler,yeni kesinlikler elde edilebilir.Bu beceriyi kazanmak için gözlem yapmak yeterli olur.Mülakatçı olmak da mimari detay bilgisinin derinleşmesine yardımcı olabilir.

Dikey formlar bir yükseklik duygusu taşırlar.Bu formlar baskın ve heybetli formlardır.Dikey formlar ağır bir etki uyandırırlar.Yatay çizgiler ise yerçekimine karşı huzurlu,sakin,dingin formlardır.Yatay çizgilerin konut yapılarında ağırlıkla kullanılmasına şaşırmamak gerekir aslında.Çünkü yatay çizgiler konutun işlevi ile uyumlu formlardır.Konut veya ev kavramı huzuru ve dinginliği ifade eder.Tarihi konut yapılarında dekoratif öğelerin yoğun kullanılması tesadüf değildir.Fakat üstteki resimde görülen İzmir Aliağa Hükümet konağı bir resmi yapıdır.Bu cephede dikey formun ağırlığı biraz da devletin gücünü,otoriteyi ifade eder.Bu yapılar biraz da siyasi rejimdeki değişimi yansıtır.Osmanlı mimarisinden Cumhuriyete geçilen dönemde,yaşanan devrimin etkisi,gücü mimariye doğrudan yansır.Cumhuriyetin ilk dönemlerinde cephelerin ifadesi donuk,ciddi,stabil durumdadır.Özellikle kamu yapılarında bu ağırlığı fazlasıyla hissederiz.

İnsanın taş ile ilgili bir geçmişi vardır.Bizler taşa küçük yaşlardan itibaren dokunuruz,dokusunu hissederiz.Bu yüzden taş bize yabancı değildir.Betonarme yapılar ise sıva ile kaplandığı zaman ruhunu kaybeder,dokusu kaybolur.Çıplak betonun soğukluğunu hissederiz.Betonarme yapılarda beyaz rengin özel bir anlamı vardır.Beyaz renk kütleyi daha hafif gösterir.Özellikle yapı küçük ölçekli ise hafiflik etkisi daha fazla olur.Çünkü bu oranlardaki yapılar insan ölçeğine yakındırlar.Beyaz renk özellikle farklı kütlelere sahip olan yapılarda bu kütleler arasında bir bütünlük kurulmasına yardımcı olur.Le corbusier'in villa savoyesi klasik ama güzel bir örnektir.yapının teras katında bulunan kavisli duvarlar mevcut dikdörtgen kütle üzerinde hiç sırıtmazlar.Farklı kütleler arasında beyaz rengin katkısıyla güzel bir uyum sağlanır.Villa savoye'de hacim vurgusu da belirgindir.tablo pencereler bu yapıyı mimarlık tarihinde önemli bir konuma getirmiştir.

villa savoye-le corbusier

Ülkemizde Le corbusier pek değer verilen bir mimar değildir maalesef.Fakat mimarlık teorisine katkıları küçümsenmeyecek kadar fazladır.Özellikle ışığı mimari tasarımda kullanması çağdaş mimarları etkileyen bir alandır.Ülkemizde anlaşılmamasının nedeni çevremizdeki yapıların onun yapılarına bazı açılardan benzemesidir.Fakat her yapıyı kendi zamanında değerlendirirsek böyle bir yanılgıya düşmemiş oluruz.Sonuçta Le corbusierinde bir değişim süreci oldu.Yapılarının dili bir dönem ciddi anlamda değişti.

kemerli cephelerde hacim ve düzlem vurgusu

Yapılarda hacim etkisi dikkat etmesek de veya fark etmesek de gözümüze uygun düşen,gözümüzün görmeyi arzuladığı bir detaydır.Özellikle tarihi yapılarda kemerli giriş cephelerinin arkasında beliren hacim, gün içinde, güneşinde etkisiyle değişen görünümler sunar.Bu cepheler aynı zamanda düzlem vurgusu da yaparlar.Özellikle girişin geri çekilmesiyle oluşan bu hacim yeni deneyimler sunar.
Giriş cephesinde kemer ve dikdörtgenin birleşiminden oluşan bu düzlem yapıya dikey formundan dolayı ağırlık,kemerin pozitif etkisinden dolayı ise bir dinginlik katar.Bu düzlemin tekrarlı kullanımı ise olumlu psikolojik etkisini daha da artırır.Bu detayın özellikle dini yapılarda ağırlıkla kullanılmış olmasına pek şaşırmamak gerekir.

şelale evi üzerine bir analiz

     Frank Lloyd Wright'ın tasarımlarında çoğunlukla kullandığı yatay düzlemler insan gözünde büyüleyici etki bırakırlar.Bu düzlemler havada asılı kalmış izlenimi uyandırırlar.Günlük hayatımızda bir objenin boşlukta yer alması ilk bakışta gözümüzde etkileyici bir izlenim yaratır.Şelale evinde düzlemlerin yarattığı etki olağanüstüdür.Çünkü farklı doğrultudaki iki düzlem havada asılı duruyor gibidir.
    Mimarın bu jesti yapının karşısında duran insanlara aynen aktarılır.Mimari eserin tasarım aşamasında mimar kendisini yapının karşısında hayal ederek bu etkiyi tasarım aşamasında yaşamış olmalıdır.Düzlemlerin yerçekimine karşı duruyormuş izlenimi yaratması yapıyı kullananlar ve görenlerin üzerinde ciddi anlamda bir etki bırakır.Zaten bu eser mimarlık tarihinde adından en fazla sözedilen eserlerden biridir.
     

    Yapının cepheleri güneş altında nasıl görünür? Hangi renklerde ve farklı malzemelerle güneş altında nasıl bir etki yaratır? Bu etkinin sağlanması bazı mekanların güneş alan cephelerde olmasına bağlıdır.Tasarımda bu duruma dikkat edilir.Kuzey cephesinin etkisi güneye göre farklıdır.Bu etkiyi gözlemleyebilmek için gün içinde yapı sürekli izlenebilir ve belli aralıklarla cephelerin fotoğrafları çekilir.
    Yapının dış cephesinin dokusu havanın değişimi ile farklı karakterlere bürünebilir.Bunu sağlamak için malzemenin karakterini araştırmak gerekebilir.
    Özellikle taştan yapılan tarihi yapılarda taşın renginin gri olması hava değişimlerinde insan psikolojisi üzerine ciddi tesir eder.Çünkü hava kapandıkça gri renk siyaha yaklaşır.Siyaha bürünen cepheler ise gizemli bir etki yaratırlar.Fakat rengin beyaza yaklaşması ise canlı bir etki yapar ve insan ruhu üzerinde pozitif bir etki yapar.Bu durum yapı kütlesinin algısının zor olduğu,oransız yapılarda daha büyük bir problem yaratır.Malzeme mimari cümlenin sadece bir öğesidir.Fakat oran,parçalı kütleler,kolay kütle algısı ise mimari cümlenin belkide en önemli unsurlarıdır.Eğer bu unsurlar iyi sağlanmışsa malzeme kullanımındaki önemsemezlik bile belkide dikkati çekmeyecektir.